Μ. Καράβης, Μ D
Η πρακτική εφαρμογή του βελονισμού είναι απλή και ανώδυνη στα χέρια ενός έμπειρου γιατρού.
Περιγραφή της μεθόδου του Βελονισμού
Τοποθετούνται ειδικές βελόνες σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, ανάλογα με το νόσημα. Οι βελόνες που χρησιμοποιούνται διαφέρουν σε μήκος και πάχος (επιλέγονται ανάλογα με τη σωματική διάπλαση του αρρώστου και την περιοχή της θεραπείας), ενώ το υλικό κατασκευής μπορεί να είναι χρυσάφι, ασήμι, πλατίνα ή ανοξείδωτο ατσάλι. Οι περισσότεροι χρησιμοποιούν βελόνες μιας χρήσεως από ανοξείδωτο ατσάλι.
Η βαρύτητα της αρρώστιας και η κατάσταση του ασθενή καθορίζουν τις παραμέτρους της όλης θεραπευτικής αγωγής, δηλ. τον αριθμό των επισκέψεων τον αριθμό, των βελονών που χρησιμοποιούνται σε κάθε θεραπεία, την τεχνική (απλός βελονισμός, ηλεκτροβελονισμός, moxa , laser ), τον χρόνο παραμονής των βελονών στο σώμα, τη χρονική απόσταση ανάμεσα στις επισκέψεις – συνεδρίες. Για παράδειγμα, το κάπνισμα αντιμετωπίζεται με 1 –2 φορές και τοποθετούνται πέντε βελόνες. Ενα δερματικό νόσημα όμως (πχ ψωρίαση) όμως, με 15ετές παρελθόν και μεγάλη βαρύτητα, απαιτεί στην αρχή καθημερινές επισκέψεις για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να τοποθετηθούν πάνω από 30 βελόνες και μετά από μια διακοπή, να κριθεί σκόπιμη η επανάληψη της θεραπείας. Με 5 – 7 φορές αντιμετωπίζονται ήπιες μορφές κεφαλαλγίας, αυχεναλγίας, περιαρθρίτιδας. Σοβαρές περιπτώσεις χρειάζονται 15 – 20 επισκέψεις. Γενικά, υπάρχει μια προοπτική 10 – 12 βελονισμών με ρυθμό 2 – 3 φορές την εβδομάδα. Συνήθως, από τον 5 ο – 7 ο βελονισμό εμφανίζονται οι πρώτες ενδείξεις προοδευτικής βελτίωσης του εκάστοτε προβλήματος. Αλλοτε, ενώ προηγούνται 10 – 12 βελονισμοί και δεν παρουσιάζεται καμμιά βελτίωση, στις τελευταίες θεραπείες, ο ασθενής εμφανίζει θεαματική ανάκαμψη. Το φαινόμενο αυτό, αποδίδεται στην αθροιστική δράση του βελονισμού, που σημαίνει ότι η επίδραση του αποταμιεύεται από τον οργανισμό του ασθενή και την κατάλληλη γι΄ αυτόν, χρονική στιγμή, αναλαμβάνει την απαιτούμενη δύναμη για ν΄ αντιδράσει στην ασθένεια. Γι΄ αυτό, υπάρχουν και περιπτώσεις ασθενών, που βελτιώνονται 10 –12 μέρες μετά τη διακοπή της θεραπευτικής αγωγής.
Στο βελονισμό, το πρωτόκολλο θεραπείας εξατομικεύεται. Ο γιατρός είναι εκπαιδευμένος στο να μπορεί «ν’ ανιχνεύσει» (εφαρμόζοντας ήπια πίεση στο δέρμα ή με ειδικούς ανιχνευτές) τα σημεία βελονισμού ψηλαφώντας το δέρμα, τον υποδόριο ιστό και τους μύες για επώδυνα σημεία, τα οποία, πολλές φορές, τα υποδεικνύει ο ίδιος ο ασθενής. Κάθε άρρωστος έχει τα δικά του σημεία βελονισμού, ακριβώς όπως έχει τα δικά του ΄΄προσωπικά΄΄ συμπτώματα νόσου και τα οποία διαφέρουν από τα συμπτώματα άλλων ασθενών με την ίδια πάθηση. Αρα, δεν υπάρχουν “συνταγές” θεραπευτικών σημείων βελονισμού. Ειδικοί ανιχνευτές σημείων βελονισμού και διαγνωστικά βοηθήματα όπως το αλγόμετρο (για την αντικειμενική μέτρηση του πόνου), βοηθούν τον γιατρό να εντοπίσει καλύτερα τα σημεία στα οποία θα τοποθετήσει τις βελόνες. Ο γιατρός, τόσο στην Κίνα όσο και στο δυτικό κόσμο, προσαρμόζει τη θεραπεία του ανάλογα με το ιστορικό και την κλινική εικόνα. Οφείλει να επιμένει στη λεπτομερή καταγραφή του πόνου, στο έλεγχο της λειτουργικότητας των αρθρώσεων, στη μυική απόδοση, στην καταγραφή προτύπων στάσης, βάδισης, εργασίας, στη ψυχολογική επιβάρυνση. Ο παρακλινικός (εργαστηριακός) έλεγχος, για την επιβεβαίωση της όποιας διάγνωσης, είναι απαραίτητος.
Στην πρακτική του βελονισμού, δύο προβλήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν: Το βασικό ζητούμενο είναι η σωστή επιλογή 10 – 15 σημείων βελονισμού – από τα 365 κλασικά σημεία βελονισμού και τα 1.500 extra σημεία βελονισμού – που ο συνδυασμός και οι ιδιότητες τους θα δώσουν το ζητούμενο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Είναι φανερό ότι αυτό το θέμα επαφίεται στην τέχνη, το ταλέντο και την πείρα του γιατρού. Όταν βρεθεί το σωστό πρωτόκολλο το αμέσως επόμενο ζητούμενο είναι η τεχνική ερεθισμού των σημείων. Είναι πιθανό, κάποια σημεία βελονισμού του σχέδιου θεραπείας που έχουν ιδιαίτερη θεραπευτική αξία, να χρειάζονται εντονώτερη διέγερση, από κάποια άλλα, δευτερεύουσας σημασίας, που χρησιμοποιούνται βοηθητικά.
Για να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή διέγερση, σήμερα, σ΄ όλα τα σύγχρονα ιατρεία βελονισμού, χρησιμοποιούνται συσκευές ηλεκτροβελονισμού. Ο ηλεκτροβελονισμός, αποτελεί πλέον, τμήμα της θεραπευτικής του βελονισμού που δίνει τη δυνατότητα να ερεθίσουμε ηλεκτρικά μερικά από τα σημεία – που σνδέονται με τη συσκευή ανά ζεύγη – πετυχαίνοντας συνεχή, έντονη και ελεγχόμενη διέγερση. Στην κλινική πράξη, οι ερευνητές συμφωνούν ως προς την αποτελεσματικότητα του ηλεκτροβελονισμού, γιατί αποδεικνύεται σημαντικό αναλγητικό μέσο τόσο στον οξύ όσο και στο χρόνιο πόνο. Οι περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι στην αντιμετώπιση του πόνου ο ηλρεκτροβελονισμός είναι αποτελεσματικότερος από τον απλό (παραδοσιακό) βελονισμό. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα ο ηλεκτροβελονισμός κερδίζει έδαφος και στην πατρίδα του παραδοσιακού βελονισμού, τη Κίνα, όπου τα εξωτερικά ιατρεία βελονισμού των νοσοκομείων εξοπλίζονται με σύχρονες συσκευές ηλεκτροθεραπείας και ηλεκτροβελονισμού. Η ενασχόληση με το ηλεκτρικό ρεύμα και τις εφαρμογές του στην ιατρική, προυποθέτει καλή γνώση της φυσικής του ηλεκτρισμού.
Η χρήση των ακτίνων laser έχει επεκταθεί σ΄ ένα ευρύτατο πεδίο εφαρμογών και είναι “μαγικό εργαλείο” που μπορεί ν΄ αντικαταστήσει τις βελόνες στη θεραπεία με βελονισμό. Οι ιδιότητες που τις καθιστούν κατάλληλες για βελονισμό είναι η αναλγητική και αντιφλεγμονώδης δράση τους. Επειδή η θεραπεία με laser είναι εντελώς ανώδυνη και επιπλέον, μπορεί η ίδια συσκευή να προσφέρει εύκολη και γρήγορη εντόπιση των σημείων βελονισμού (παράγουν ηχητικό βόμβο όταν έρχονται σε επαφή με τα σημεία) είναι ο τρόπος εκλογής για φοβισμένους, ευαίσθητους και νευρικούς ασθενείς, ιδίως όμως για παιδιά. Τα παιδιά αντιδρούν πολύ σύντομα στη θεραπεία με laser γιατί είναι, ως επί το πλείστον, μη τοξινομένοι οργανισμοί. Ο laser – βελονισμός θεωρείται λι γότερο αποτελεσματικός από τον παραδοσιακό βελονισμό και τον ηλεκτροβελονισμό.
Γενικά, ο ηλεκτροβελονισμός και ο βελονισμός είναι ασφαλείς θεραπευτικές πράξεις, αν εφαρμόζονται από ειδικά εκπαιδευμένους γιατρούς με γνώση και καλή τεχνική.
Παρ΄ όλα αυτά, στη βιβλιογραφία περιγράφονται ατυχή συμβάματα που οφείλονται σε κακό χειρισμό του μηχανήματος, σε ακαταλληλότητα της συσκευής ηλεκτροβελονισμού και βελονών, σε ελλειπή λήψη ιστορικού του ασθενή ή σε ακατάλληλη θέση του ασθενή. Ο βελονισμός, όπως κάθε ιατρική πράξη, ενέχει κινδύνους τους οποίους ο γιατρός οφείλει να γνωρίζει. Η εκπαίδευση, εξάλλου, έχει σαν σκοπό να γνωστοποιήσει αυτούς τους κινδύνους, να τους επισημάνει και να εφιστήσει την προσοχή σε κάθε ενδιαφερόμενο, μελλοντικό χρήστη του βελονισμού. Γενικά, η χρήση βελονών μιας χρήσεως, η άριστη αποστείρωση των βοηθητικών εργαλείων, η απολύμανση του δέρματος πριν την πράξη του βελονισμού και η γνώση των συσκευών ηλεκτροβελονισμού διασφαλίζουν άριστα τους ασθενείς. Οι ειδικά εκπαιδευμένοι στον βελονισμό ιατροί, γνωρίζουν πολύ καλά τις ενδείξεις, τις αντενδείξεις, τις παρενέργειες και γενικά τις «κακοτοπιές» και είναι ικανοί να προστατεύσουν τους ασθενείς τους. Επίσης γνωρίζουν να συνδιάζουν τον βελονισμό με άλλα θεραπευτικά μέσα όπως τα φάρμακα, τη φυσικοθεραπεία, τις διηθήσεις κ.α. Εξ άλλου, σε όλες τις σχολές εκπαίδευσης βελονισμού υπάρχουν ειδικά σεμινάρια που σκοπό έχουν να διδάξουν στους ιατρούς τα θέματα αυτά.
Στην ενότητα που ακολουθεί αναφέρονται στοιχεία σχετικά με τις θεραπευτικές αρχές, την ιστορία του βελονισμού στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, τις ενδείξεις και τον τρόπο εφαρμογής.
